Πως ψηφίζονται οι νόμοι σε μια πραγματική δημοκρατία

Υπάρχει μία θέση, κατά την γνώμη μου ακραία, η οποία υποστηρίζει πως δεν μπορεί να υπάρξει πραγματική δημοκρατία μαζί με αντιπροσώπευση. Αντίθετα με αυτή την άποψη, νομίζω πως σε ένα σύγχρονο κράτος, με την έκταση, τον πληθυσμό και το πλήθος των θεμάτων που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν, η αντιπροσώπευση είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία. Μία αντιπροσώπευση η οποία θα έχει να «αντιμετωπίσει» πολύ αυστηρούς θεσμούς λογοδοσίας και η οποία (μην ξεχνάτε μιλάμε για δημοκρατία) θα ελέγχεται πάντα σε πραγματικό χρόνο, και όχι μία φορά κάθε τέσσερα χρόνια, από τους πολίτες. Ένα μικτό πολιτικό σύστημα ασθενούς αντιπροσώπευσης και ισχυρής δημοκρατίας. Σε αυτό, όλες οι σημαντικές αποφάσεις θα λαμβάνονται από τους πολίτες, με τους τελευταίους να έχουν τον λόγο για το ποια απόφαση είναι σημαντική και ποια όχι, ενώ οι μεγαλύτερες στον αριθμό αλλά λιγότερο σημαντικές αποφάσεις θα λαμβάνονται από τους αντιπροσώπους.

Επειδή ένα παράδειγμα βοηθά πάντα να καταλάβουμε καλύτερα πως λειτουργεί κάτι, ας δούμε πως ψηφίζονται οι νόμοι στην Ελβετία, την μεγαλύτερη δημοκρατία των ημερών μας.

Το μοναδικό μειονέκτημα της δημοκρατίας

Ό,τι και αν ακούγεται τα τελευταία χρόνια ενάντια στην δημοκρατία (και είναι πολλά αυτά), η δημοκρατία έχει ένα και μόνο μειονέκτημα, είναι αργή. Αν και αυτό φαντάζει όντως μειονέκτημα με μια πρώτη ματιά, είναι στην πραγματικότητα η ουσία της δημοκρατίας. Η δημοκρατία είναι ένα μεγάλο σχολείο, το μεγαλύτερο σχολείο στην ζωή ενός πολιτισμένου ανθρώπου και ως εκ τούτου απαιτεί χρόνο. Χρόνο για να ακούσεις προσεκτικά όλες τις απόψεις, να μελετήσεις τα στοιχεία και την εγκυρότητα τους, να σκεφτείς, να διαισθανθείς, να εκφράσεις με παρρησία την άποψη σου και εν τέλει να αποφασίσεις. Όχι φυσικά μόνος σου και ούτε μόνο για πρόσωπα – «αντιπροσώπους», αλλά μαζί με όλους όσους συμπολίτες σου το επιθυμούν και για κάθε σημαντικό θέμα. Η δημοκρατία είναι αργή, όπως κάθε μεγάλο σχολείο.

Η μοναδική δημοκρατία των ημερών μας

Στις 21 Μαΐου του 2017, οι Ελβετοί πολίτες είχαν μία εύκολη δημοψηφισματική ημέρα (μία από τις τέσσερις κάθε έτους). Αποφάσισαν μόνο για ένα θέμα και συγκεκριμένα για το αν θα δεχτούν τον νόμο που ψήφισε η Ομοσπονδιακή τους Βουλή (δύο Βουλές για την ακρίβεια) σχετικά με την ενεργειακή στρατηγική της χώρας τους μέχρι και το 2050. Όταν στην δική μας χώρα, σύσσωμη η πολιτική ελίτ ξεπουλά περιουσία που δεν της ανήκει (μόλις για 99 χρόνια είναι η αλήθεια), στην Ελβετία οι πολίτες ορίζουν, ως τελευταίοι και απόλυτοι κριτές, σύνθετα θέματα όπως η ενεργειακή πολιτική της χώρας τα επόμενα 30 χρόνια. Εκεί κανείς «δημοσιογράφος» δεν διανοείται να εκφράσει θέσεις περί ανικανότητας των πολιτών να κρίνουν. Τέτοιες θέσεις μπορεί να ακούγονται συχνά, ακόμα και να κυριαρχούν, σε στυγνές ολιγαρχίες όπως το πολιτικό σύστημα στην Ελλάδα, αλλά είναι αδιανόητες για μία δημοκρατία όπως η Ελβετία.

Οι αντιπρόσωποι προετοιμάζουν, οι πολίτες κρίνουν

Στο ενημερωτικό φυλλάδιο που λαμβάνουν οι Ελβετοί προκειμένου να ενημερωθούν και να αποφασίσουν συμπεριλαμβάνονται τόσο το θέμα του δημοψηφίσματος όσο και τα επιχειρήματα των υποστηρικτών και των αντιπάλων του νόμου. Και φυσικά το φυλλάδιο αυτό δεν είναι το μόνο. Όσο αφορά το συγκεκριμένο δημοψήφισμα βρήκαμε επίσης ένα ακόμα ενημερωτικό φυλλάδιο όσο αφορά τον ίδιο τον νόμο και το τι αυτός προβλέπει. Μπορείτε να το δείτε εδώ στα Αγγλικά (αλήθεια γιατί κοπιάζουν τόσο συχνά οι Ελβετοί να μεταφράζουν στα Αγγλικά κείμενα που αφορούν τις πολιτικές τους διεργασίες;). Από το φυλλάδιο αυτό επιλέξαμε να εστιάσουμε σε μία σελίδα που δείχνει την νομοθετική διαδικασία στην Ελβετία. Ας δούμε τι ακριβώς μας λέει.

Όπως ακριβώς και στην αρχαία Αθήνα, οι Βουλές των Ελβετών είναι κυρίως – στην ουσία τους – νομοπαρασκευαστικές. Αυτός που αποφασίζει για κάθε νόμο είναι οι Ελβετοί πολίτες. Μπορεί να μην είναι υποχρεωτική η επικύρωση κάθε νόμου μέσω δημοψηφίσματος, αλλά στην ουσία οι Ελβετοί πολίτες μπορούν – αν το θέλουν – να ακυρώσουν οποιονδήποτε νόμο δεν επιθυμούν. Ας δούμε το πρόσφατο παράδειγμα.

• Στις 4 Σεπτεμβρίου του 2013, η Ελβετική κυβέρνηση αποφασίζει να προωθήσει στις δύο Βουλές την δέσμη μέτρων που προτείνει.
• Τρία χρόνια μετά (!), στις 30 Σεπτεμβρίου 2016 έχουμε την αποδοχή από τα δύο κοινοβούλια (των πολιτών και των καντονιών) του νομοσχεδίου. Φυσικά ο νόμος δεν ισχύει από την επόμενη ημέρα. Θα τεθεί σε εφαρμογή την 1^ηΙανουαρίου του 2018 και μόνο αν δεν ακυρωθεί από δημοψήφισμα.
• Στις 21 Μαΐου 2017 διεξάγεται δημοψήφισμα ενάντια στον νόμο. Οι Ελβετοί πολίτες δεν το υποστηρίζουν και ο νόμος επικυρώνεται από αυτούς.
• Έτσι, την 1^ηΙανουαρίου του 2018 θα τεθεί σε εφαρμογή.

Σκεφτείτε πως ψηφίζονται αντίστοιχα οι νόμοι στην χώρα μας και θα κατανοήσετε ποια είναι η διαφορά μεταξύ μίας δημοκρατίας και μίας στυγνής και απάνθρωπης ολιγαρχίας.

Μήπως λοιπόν έφτασε η ώρα να εστιάσουμε στο μείζον (το πολιτικό μας σύστημα) και όχι στο ελάσσον (τα πρόσωπα που κυβερνούν και καταστρέφουν την χώρα);

Μήπως ήρθε η ώρα της δημοκρατίας και για εμάς;

Αρχική δημοσίευση του παραπάνω κειμένου εδώ.